DAMAR SERTLİĞİ & DAMAR TIKANIKLIĞI (Ateroskleroz)

🔸Endotel hasar
🔸LDL( kolesterol)etkisi
🔸Plak oluşumu
🔸Pıhtı atması
🔸Beyine Pıhtı atması
🔸Kılcal hasarlar
🔸Kalp krizi

🟥 MEKANİZMA…

🩸Mevzunun patolojisini yazıp, en azından “ya demek böyle oluyormuş” dedirtecek kadar anlatarak;
🔹Korunma yöntemi (bazen korunmak imkansız, iş işten geçmiş olabilir)
🔹Plak oluşmuş ise hasarı azaltma/giderme yolunu anlatmaya çalışacam

🩸DAMARDA BİR HASAR OLUŞTURALIM

🔸virüsler,bakteriler
🔸ilaçlar,aşılar
🔸Toksinler(serbest radikaller)
🔸Ağır metaller
🔸LDL-p fazlalığı
🔸Kanda Yüksek kalsiyum miktarı
🔸Yüksek tansiyon
🔸Diyabet sebepli Yüksek glikoz

🟢BÜTÜN BUNLAR;

🔹Damar en iç duvarında bir hasar oluşturur…(endotel hasar)
🔹Diyelim ki virüs, ya da serbest radikaller geldi iç duvarı yaraladı.

🔹Buraya vücuttan bir yanıt gelir…bir immun yanıt oluşur
🔹Lökosit ve monositler harekete geçer( kan tahlilinde LYM ve MONO olarak görürsünüz,beyaz kan hücresi)
🔹Hasar sebebi ile içeriye girmiş olan
“LDL-p ve LDL-a” moleküllerini yemek, yok etmek için monositler içeriye girer
🔹Bu monositler aktif hale gelip MAKROFAJ adını alır (makro=büyük, faj=yiyici)
🔹Orada olmaması gereken LDL’p /a ‘ ları yer.. LDL’p ve a’lar kolesterol paketi zaten..Bundan dolayı makrofajlar “içi yağ dolu köpük hücrelerine “dönüşürler (foam hücreleri)

🔹 Damar duvarı içindeki bu makrofajlar LDL yemekten şişer ve sonunda patlar…

🔹İşte tam bu patlamadan önce bir sinyal gönderir…Bu sinyaller IL-1 ve TNF molekülü, bunu salgılar..
🔹Bu moleküller endotel hücreleri uyarır. Endotel hücreleri normalde kan içinde ki (PLT) trombositleri (pıhtılaşma faktörü) iter
🔹Ama IL-1 ve TNF uyarısı gelince (PAF ve PAİ) salgılar ve trombositleri itmeyi bırakır…
🔹Bu salgılar trombositlere “toplaşın, birbirinize yapışın, burada pıhtı oluşturun” demektir.

⚠️⚠️NOT:
📍Varfarin ,heparin gibi kan sulandırıcılar bu sinyalleri keserek (K etkiside var) trombositlere sinyali keser, toplandırtmaz.
📍Aspirin ise sinyala bir etkisi olmaz, trombositler toplanır ama bir birine yapışmaz, aspirin yapıştırtmaz, böyle etki eder…

🔹Konumuza dönelim; Sinyali alan PLT’ler(trombositler) duvara yapışmaya başlar…Bakın damarda bir yama/tümseklik oluşmaya, damar daralmaya/tıkanmaya başladı..

🔹Bu yapışan Trombositler (PLT) de bir şey salgılar…PDGF molekülü…
▶️Aslında trombositler PDGF’ye diyor ki ; Ya biz geldik buradaki hasara yama yaptıkta tutanamıyoruz üzerimizi bir şeylerle kaplayacak malzeme bul

🔹Bu PDGD molekülü gidip damar “orta duvarı”düz kasları uyarır…Düz kaslar kolajen,elastik lif ve proteoglikan salgısı ile LDL’nin girdiği bu yamalı alanı
➖YAĞLI BİR ŞEKİLDE ÖRER, KAPLAR➖
🔹Alın size “fibroz ve yağ kaplı” yamalı duvar..FibroFatty Plak..

▶️Güzel…hasarı onardık…AMA…

🔸Bu ilk hasar alan o zayıf,yamalı alana tekrar tekrar bu plaklar yapışır daha yapışır…

🔸Damar içeride daralıyor, tıkanıyor..
kan artık zor geçiyor….bu içe doğru daralma.
⭐️Dışa doğru genişlerse anevrizma olur ( kalp damarım AORT genişlemiş…) cümlesi…
🔸Bu yapılar oluşurken trombositlerin fazlası birikip, yamadan traşlanıp PIHTI OLUŞTURUR, PIHTI ATAR
🔸BU pıhtılar,kalp, akciğerler,beyine gider…

🚫Bu damarlarda ki ENDOTEL HASARLAR kılcal damarlarda olur.. Mesela BEYİN’de ki kılcal damarlarda.. Bu BEYİN SİSİ sebebidir…
📍O kadar çok beyin sisi var ki….

🟣 KALSİYUM PLAKLARI ve KALSİYUM SKORLAMA

⭐️⭐️Bu skorlama oldukça önemlidir ve kalp krizi riskini önceden belirler..

🩸Damarları tıkayan, daraltan, kalbe Giden kan akışını azaltıp/kesip kalp krizine neden olan en önemli etkenlerden bir tanesi damarlarda oluşan KALSİYUM PLAKLARIDIR…

🔷Kanda kalsiyum miktarı 8.5 ile 10.3 mg/dL arasındadır. Önce kalsiyumu bir kana çekelim…

🔸Besinlerden aldığımız kalsiyum D vitamininde etkisi ile damarlara /kana çekilir…

⚠️⚠️D vitamini eksikliğinde kanda kalsiyum eksikliği görülür. Kanda, kalsiyum eksikliği vücudun kaldırabileceği bir durum değil, bu sebeple kemikler erir ve kana kalsiyum sağlanır…Yani D vitamini eksikliği kemik erimesi sebebidir…

🔸Vücuttaki kalsiyumun %99’u kemiklerde ve dişlerde bulunur..

🔸Kemiklerde ki -² yüklü K2 vitamini bulunur ve +² yüklü kalsiyumu kandan kemiklere çeker…

⚠️⚠️K2 vitamini eksikse kalsiyum kanda kalır ve DAMARLARDA KİREÇLENME YAPAR…

🔸Bu arada not olarak şunu yazayım, K2 nin iyi çalışmasında Magnezyum önemli yer tutar.

⭐️Bir ayrı durumda PARATİROİT bezlerinden salınan PTH hormonudur. Kandaki kalsiyum miktarını ayarlamada rol alır

⚠️⚠️ Eğer PTH seviyesi yüksekse kemikler fazladan erir ve kanda kalsiyum birikir, çökelir kireçlenme/plak oluşur….

✅KALSİYUM SKORLAMA

🔸İlaçsız bir şekilde tomografi ile yaklaşık 20 saniyede yapılır.
➖Kalbe giden, besleyen damarlardaki kalsiyum birikimini gösterir.

🔹 0 ( sıfır) risk yok
🔹 0-10 arası düşük risk
🔹 10-100 arası orta risk
🔹 100-400 arası Yüksek risk
🔹 400 üzerine çok yüksek risk demektir…

🔸Aslında Bu kalsiyum skorlama oldukça önemli…

🟪🟩 YAPILACAKLAR / ÖNLEMLER…

1️⃣⭐️OMEGA-3(epa-dha,3/2), iyi yağ asitlerinden olan OMEGA-3 önemlidir…kötü yağı engeller..
🔸DOZ : günlük 1500-2000 mg

2️⃣⭐️KOLAJEN:
➖Bazen hekimlerimiz bu konuda kolajen önerir ve ne alaka denir..Aslında çok alaka
➖tip-5 ve Tip-10 kolajen hasarlı bölgeyi onarırken güçlü bir yapı oluşturur.
🔸DOZ : Günlük 2000 mg

3️⃣⭐️GLUTATYON:
➖ Endotel hasar sebeplerini sayarken “Toksinler,serbest radikaller” yazmıştım
➖serbest radikallerin elektronu eksiktir ve elektron çalmak için endotel hücreye saldırır.
➖Glutatyon ise bu elektronu kendinden vererek saldırıyı engeller…hasar oluşumu en bastan engellenir..Glutatyon alımı önemli..
🔸 DOZ : 1500 -2000 mg

4️⃣⭐️HESPERİDİN:
➖Hasar alacak endotel hücreleri güçlü tutmak hasar alanları onarmak için elimizdeki en güçlü flovonoid “P vitamini” yani HESPERİDİN” önemlidir…Bununla ilgili çok fazla çalışma var
🔸DOZ : Günlük 1000 mg

5️⃣⭐️ASPİRİN :
➖(doktor kontrolünde), eğer pıhtılaşmaya meyilli bir genetik yapı mevcut PLT üst sınıra yakın seyrediyorsa, PLT(trombosit) toplanmasını engellemek için kullanılır
➖Doktor kontrolsüz kullanıma uygun değildir. Çünkü;
🔹Eğer hasarlı bölgeyi onaracak moleküller sizde eksik ise Pıhtılaşma olmasa da orası hasarlı kalır, incelir ve kan dışarıya sızmaya başlar.
📍Özellikle yoğun bakımda en büyük sıkıntı bu olur, pıhtılaşma engellersen damar sızdırıyor, engellemezsen hasar çoğalıyor

6️⃣⭐️ ALIÇ SİRKESİ
➖Daha önce bunu detaylı yazmıştım. Bir bardak su içine 1 yemek kaşığı alıç sirkesi koyup içmek damarlardaki kan yağlarına ait tıkanmalarda önemli onarıcı işlevler yapıyor.

7️⃣⭐️ D3 +K2
➖Eğer D vitamini seviyenizi aşağıya düşürmemek adına D3 takviyesi alıyorsanız K2 ile birlikte alınmalı.
➖Aksi halde bağırsaktan D3 ile birlikte emilen kalsiyumun kemiklere gitmesi zorlanır ve kanda kalır, damarlarda kireçlenme yapabilir.
➖K2 ‘nin iyi işlev görmesi için Magnezyum eklemekte önemli…

6️⃣⭐️ BESLENME
➖Bu konuya sonra detaylı gireceğim ama;
🔸Kızartmalar
🔸sosis,salamlar,hamburgeler
🔸Aşırı karbonhidrat
🔸Doymamış yağları çok tüketmek
🔸Fazla meyve tüketimi (özellikle tok karna)
🔸Sürekli tok olmak..(Açlık önemlidir, özellikle gece aç uyumak)
➖Bunlardan kaçınmak gerekir…

🔴SONUÇ:

🔸Ani kalp krizleri, genç yaşta kalp krizi sebepli ölümler arttı
🔸Özellikle endotel hasarlar, buna bağlı Pıhtılaşma ve bu pıhtıların beyine, akciğere gitmesi arttı
🔸Beslenme şartları zaten kötüydü, üzerine birde çok fazla miktarda pestisit (tarım ilacı) kullanımı ile insanlar zehirlenir oldu
🔸Sapasağlam insanlar, sigara yok, alkol yok, düzenli egzersiz var ve kendince bitkisel….! Besleniyor… Ve bir duyuyoruz 35 yaşında kalp krizi…Çünkü o bitkiseller de artık tarım ilaçlarından geçilmiyor. Bunlar hep koroner sistemi felç eden, endotel hasara neden olan sebepler…