İDRAR TAHLİLLERİ

⭐️Elinize idrar tahlilinizi aldığınızda ;

➖Gördüğünüz değerler ne anlama gelir? Anormal değerler hangi hastalık/ sorunu gösterir ?
➖Bunları anlayabileceğiniz şekilde tek tek izah etmeye çalışacağım.

🔻1️⃣➖ LÖKOSİT:

🔸Lökosit kan tetkikinde gördüğünüz WBC yani beyaz kan hücresi ile aynıdır. Savaşçı hücrelerdir.
🔸Bir yerde bakteri,mantar, virüs, zararlı madde VARSA orada sayısı ÇOĞALIR…

🔸İdrarda normalde Lökosit olmaz, en fazla 2-4 arası olur. Eğer sayı 5 ve 5’ten fazla ise ;

⚠️ İdrar yollarında ENFEKSİYON var demektir..

🔹Bakteri, Mantar, Virüs, böbrekte taş/kum vs gibi durumlarda enfeksiyon oluşur ve dolayısıyla LÖKOSİT sayısı artar.

🔻2️⃣➖ ERİTROSİT:

🔸Kan tetkikinde gördüğünüz RBC yani kırmızı kan hücresi ile aynıdır.

🔸Normalde idrarda hiç, ya da çok çok az Eritrosit bulunur. Eğer Eritrosit pozitif ise

🔹BÖBREK
🔹ÜRETER BORULARI (mesaneye kadar), 🔹MESANE
🔹PROSTAT (erkekte) gibi yerlerde

⚠️Hasar vardır. Bu hasar ;

📍Böbrekte Taş/kum
📍Böbrekte tümör/kist
📍Enfeksiyon / travma
Vardır…

⭐️Bunları tam idrar tahlilinde görürüz. Fakat örneğin LÖKOSİT HANGİ BAKTERİ sebebi ile yüksek? Bunu bilmek için
➖idrar kültürü ve kültür antibiyogram testi yapılır….

🔻3️⃣➖ GLİKOZ :

🔸İdrarda glikoz OLMAZ, miktarı sıfırdır..

🔸Normalde böbrekler kanı süzerken şekeri idrarla atmaz ve geriye emer,kana verir.
🔸Diyabet hastalarında ise genellikle açlık kan şekeri 180 mg/dL ‘yi geçtiği zaman, Böbrek fazla şekeri idrarla atmaya baslar.

⚠️İdrarda glikoz varsa diyabet, böbrek hasarı ve kist gibi sorunlar vardır.

🔻4️⃣➖ PROTEİN:

🔸Normalde 1-150 mg arası protein olur ve problem teşkil etmez. 150 mg üzeri PROTEİNÜRİ olarak adlandırılan protein kaçağı/protein yüksekliğini ifade eder.

🔸Bu yükseklik her zaman hastalıkla ilişkilendirilemez..

Örneğin;
🔹Ağır egzersiz
🔹Bazı ilaçlar (antibiyotikler, antidepresanlar, bağışıklık baskılayıcı ilaçlar, Diüretikler, tansiyon ilaçları, kalp ve diyabet ilaçları gibi)
🔹Susuz kalmak
🔹Hamilelik
🔹Stres
🔹Sürekli salt proteinli beslenme
Gibi durumlar idrarda protein miktarını yükseltir.

🔸Hastalık olarak ise

📍Yüksek ve düşük tansiyon
📍Diyabet
📍Böbrekte kist/tümör
📍Enfeksiyonlar
📍Tiroit hastalıkları
📍Hipofiz bezi hastalıkları/kistleri
📍Düşük bağışıklık
Protein kaçağına neden olur.

▶️İlk belirtiler
🔸Sık idrara çıkma
🔸İdrarın köpürmesi
🔸Rengin koyulaşması ve koku değişikliği (ağır koku oluşur)
🔸Vücutta ödem

▶️Biraz ilerlerse;
🔸Nefes darlığı
🔸Gece kramplar (Özellikle ayak ve bacaklar)
🔸Yorgunluk
🔸Mide bulantısı, kusma
Oluşur.

🔻5️⃣➖KETON :

🔸Hem kanda, hem idrarda belirli bir seviyeye kadar keton seviyesi normaldir.

🔸Vücut enerji olarak glikozu kullanır. Eğer yeterli karbonhidrat/glikoz alınmamışsa yağları parçalayarak KETON ortaya çıkarır ve enerji olarak bunu kullanır.

🔸Bu işlem karaciğerde olur fakat karaciğer kendisi keton ürettiği halde sadece GLİKOZU enerji olarak kullanabilir…Bunu neden yazdım?
⭐️Sakın SIFIR KARBONAT şeklinde bir diyet yapmayın, karaciğere zarar verirsiniz. Bir enzim eksikliği sebebi ile karaciğer keton yakmaz.

🔸Örneğin oruç tutarken karbonhidrat biter, vücut yağ yakmaya başlar ve keton oluşur. Aseton bir DMT (dimetil keton) ismiyle bilenen bir ketondur ve enerjiye çevrilmez. Ama ağız kokusu yapar…İşte uzun açlıkla nefesle gelen aseton kokusu yağ yandığı için oluşur.

🔸Diyabet hastaları insulin direnci sebebi ile glikozu hücreye sokup yakamaz. Ee ne yakacak? Yağ yakacak. İşte diyabet hastalarında nefeslerinde ki aseton kokusunun nedeni de budur.

⛔️FAKAT : yüksek düzeyde keton oluşmaya başlayınca vücut ASİDİK hale gelir. Özellikle Tip-1 diyabet hastalarında bu oldukça tehlikeli olup, tip-2 diyabette de hastayı KETOASİDOZA sokar.
📢 Acilde hekimleri uğraştıran bir durumdur. İnsulin verilir, dehidrasyonu önleme, elektolit dengesini sağlama (genelde potasyum düşer), kan pH seviyesi 7.30 altına düşer ( 7.15 altı tehlikeli ve ölümcüldür), bikarbonat seviyesi 18 altına düşer ..ugraşılır
📢Eğer diyabet hastalığınız varsa, hekim bilgisi-gözetimi olmadan ağır ketojenik diyete girmeyin…

🔸İdrarda keton ölçümü sizin BİR KAÇ SAAT ÖNCE vücudunuzda bulunan keton miktarı hakkında bilgi verir.

🔸Sürekli keton yüksek çıkmaya başlarsa sıkıntı vardır, vücudunuz glikozu kullanamıyor, insuline direnç gösteriyor demektir…

🔻6️⃣➖ NİTRİT:

🔸Bazı bakteriler idrardaki NITRAT’ı parçalayıp NİTRİT’e çevirir… BUNLAR :

➖ Escherichia coli, Klebsiella, Proteus, Enterobacter, Citrobacter, proteus bakterileridir…

🔸Yani eğer idrarda Nitrit varsa, bakteri var demektir…

🔸Fakat;
➖Stafilokoklar, Streptokoklar, Haemophilus

👆 Bunlar nitriti parçalamazlar ama bunlarda hastalık yapar..Yani nitrit yoksa bakteride yok demek değildir…

🔻7️⃣➖ BİLİRÜBİN:

🔸Kırmızı kan hücresi (RBC) yani Eritrositlerin ömrü ortama 120 gündür. 120 gün sonra parçalanır ve bu parçalanmada BİLİRUBIN’de açığa çıkar.

🔸Bu bilirübin karaciğerden safraya, oradan bağırsaklara gider. Bir miktarda idrara geçer.

🔸Kırmızı kan hücreleride 120 günde bir yenilendiği için kanda bir miktar bilirubin bulunur. Fakat İDRARDA BİLİRUBİN OLMAZ..

🔸Eğer idrarda bilirubin varsa ;

⚠️⚠️karaciğer hastalığı veya safra yollarında tıkanıklık vardır….

👆Safra ve karaciğerde şikayetler başlamadan İDRARDA BİLİRÜBİN ARTAR..Bu açıdan teşhis için avantajdır..

🔻8️⃣➖ÜROBİLİNOJEN :

🔸Biraz önce bahsettiğimiz bilirubin karaciğerden safraya, oradan bağırsaklara gelmişti ya. İşte bağırsaklarda bazı bakteriler bu bilirubininin birazını parçalar ve ortaya ÜRUBİLİNOJEN çıkar. Bunun bir miktarı idrara geçer.

🔶NE ZAMAN AŞIRI YÜKSELİR?

🔹Aşırı kan yıkımı ( hemoliz)
🔹Bağırsakta ki zararlı bakterilerin aşırı çoğalması….

⭐️Şimdi ben idrar tahlilinden bağırsaktaki zararlı bakteri ya da aşırı bakteri çoğalması olup olmadığını anlayabilir miyim? Evet…idrarda ÜROBİLİNOJEN çok yüksek çıkarsa bunu düşünürüm 👍

🔻9️⃣➖ İDRAR PH SEVİYESİ:

🔸İdrar Normalde bir miktar asidiktir (ortalama 6)
🔸Böbrek vücuttaki asit dengesini sağlamada görevlidir ve bunun için bikarbonat sentezler…
⚠️Böbrek hasar alırsa idrar pH dengesi bozulur…

⭐️Proteinli gıdalar idrar asit seviyesini artırır…
⭐️Narenciyeler idrar pH seviyesini ALKALİ yapar
⭐️⭐️Böbrek taşlarından; Kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, stuvite ( magnezyum amonyum fosfat) ve staghorn taşlar alkali idrarda oluşur.
⭐️⭐️Ürik asit vesistin taşları asitli idrarda oluşur..
⭐️⭐️İdrar yolu enfeksiyonları sırasında üreyi parçalayan mikro organizmalar pH seviyesini arttırır. (Klebsiella ve Proteus enfeksiyonları sırasında idrar alkali olur. Bazen pH 8 üzerine çıkar)

🔻🔟➖ DANSİTE:

🔸İdrar konsantrasyonunu ifade eder. Normalde 1010 – 1030 arasında bir değerde bulunur.

🔸Susuz kaldıkça DANSİTE (yogunluk) artar ve İDRAR RENGİ KOYULAŞIR..

🔸Gereğinden fazla su tüketiminde Dansite 1000 li sayıların altına düşer

⭐️Hasta SUSUZ BIRAKILDIĞI HALDE, dansite yükselmiyorsa, Böbrek hastalığından şüphe edilir…

🔻1️⃣1️⃣➖ İDRAR RENGİ:

🔶KIRMIZI İDRAR:
➖böbrek taşları, idrar yolu taşları, enfeksiyonlar ve bazı ilaçlar
➖Kırmızı pancar, böğürtlen, Kırmızı havuç ve şalgam
İdrarı kırmızıya boyar…

🔶MOR İDRAR:
➖bakteri, üre ve idrar yolu enfeksiyonları sırasında idrarda mor renk olabilir

🔶KAHVERENGİ İDRAR:
➖bakla yemek idrarı kahverengi yapar.
➖Ayrıca; İlaçlardan levodopa, klorokin, metranidazol, nitrofıurantoin, primakin (primaquin) idrarı kahverengiye boyayabilir

🔶SİYAH İDRAR: Alkaptonüride, malign melanomda görülür. (Renk hücreleri;
melanositlerden kaynaklanan bir kanser türü)

🔶MAVİ İDRAR:
➖indometazin, amitriptilin, trianteren, cimetidin ( damardan verilen simetidin ) ve metilen mavisi idrarı maviye boyar..

🔶TURUNCU İDRAR:
➖Rifampisin, B kompleks vitamin, yüksek doz C vitamini, çok fazla Havuç tüketimi idrarı turuncu yapar.